100 آخر بازی که باید بدانیم

کتاب شطرنج : 100 آخر بازی که باید بدانیم

در تمامی مراحل بازی و در همه‌ی جنبه‌های آن شناخت و آشنایی با انواع الگوهای مختلف نه تنها در آخربازی بلکه در مراحل تاکتیکی و استراتژیک موجب تسلط بیشتر در آن‌ خواهد شد.

مهارت خِبرگان شطرنج در درک سریع کلیدهای حل مشکل وضعیت، که برخی مواقع «شهود» نامیده می‌شود، کیفیتی جادویی نیست بلکه نتیجه‌ی سال‌ها تحقیق و تجربه است که همیشه به همان سناریوی معروف: «آشنایی با تعداد زیادی الگو» منجر خواهد شد.

به نظر برخی از تئوری‌ها 50 تا 100 هزار الگوی مختلف در جریان 5 یا 10 هزار ساعت مطالعه و تمرین انباشته خواهند شد. عدد دقیق این تعداد الگو اهمیتی ندارد و حتی افراد مختلف به شیوه‌های مختلفی این الگوها را در ذهن خود ذخیره می‌کنند. آنچه برای ما اهمیت دارد روش کشف و استفاده از این الگوهاست و تشخیص اینکه کدامیک در مرحله‌ی مورد مطالعه‌ی بازی رایج و متداول هستند.

اینکه الگوها راهنمای یافتن ایده‌های نهفته در وضعیت هستند به راحتی قابل درک است. حتی اینکه «اکنون وقت محاسبه است و دانش نظری کاربردی ندارد» نیز بیشتر قابل درک است (اغلب در موقعیت‌های آخربازی به این گزاره اشاره می‌شود). اما معتقدم در واقعیت اینگونه نیست و الگوهای ذخیره شده به همان اندازه در محاسبه شاخه‌ها اهمیت دارند که در تهیه‌ی طرح‌های کوچک کاربردی هستند. زیرا این الگوها هستند که انتخاب حرکت‌های کاندیدا را در هر لحظه میسر می‌سازند.

بنابراین برای بهبود توان شهودی خود باید وضعیت‌های متعددی را تجزیه و تحلیل کنیم اما نه به شکلی تصادفی بلکه وضعیت‌هایی را که بارها و بارها در شاخه‌های مختلف و در نتیجه در وضعیت‌های متعدد دیگر می‌توانند تکرار شوند و ایده‌های جالبی را می‌توان در آن‌ها یافت را مورد بررسی قرار داد.

در حال حاضر بسیاری از منابع بر مبنای همین تئوری الگوها تهیه می‌شوند و این کتاب نیز یکی از آن‌هاست.
تلاش شده بهترین نمونه‌ها، واضح‌ترین و صحیح‌ترین آن‌ها و بدین ترتیب به معنای واقعی کلمه فراموش نشدنی‌ترین الگو در این مسیر انتخاب گردد. همواره در هر سوژه اگر نویسنده مثال بهتری پیدا کند (به دلیل قضاوت ناگزیر ذهنی) جایگزین مثال قبلی خواهد کرد گرچه خوب می‌داند بر این روش پایانی نیست و باید شیوه‌ی کارآمدتری در این زمینه وجود داشته باشد.

بسیاری از الگوها در جریان بازی کشف می‌شوند و بازیکنی که به‌ویژه شخصیت خود-انتقادی داشته باشد این الگوها را به شکلی پایدارتر در حافظه‌ی خود ضبط می‌کند. با این حال الگوهایی که در جریان بازی دیده می‌شوند، کامل نبوده و گاه برخی پنهان مانده و برای درک و آشکار نمودن آن‌ها نیاز به میزان بیشتری کار تحلیلی بعدی وجود دارد.

به همین دلیل ضرورت دارد تا بازی‌های دیگران را نیز با همان علاقه‌ و انگیزه‌ای که بازی خود را بررسی می‌کنیم مورد تجزیه و تحلیل قرار دهیم.

ضمناً یکی از خصوصیات کاری یک مربی خوب و شاید مهمترین آن، معرفی الگوها با استفاده از یک یا چند مثال عالی است تا بدین ترتیب به خوبی الگوی مربوطه درک و به خاطر هنرجو سپرده شود.

به هر ترتیب در این کتاب شما با یکصد الگوی بسیار جالب که به تکرار در بازی‌ها دیده می‌شوند آشنا خواهید شد و برای هر یک حداقل دو تا چند مثال عملی جالب نیز ارایه شده است تا درک و به حافظه سپردن آن ساده گردد. لازم به یادآوری است که نویسنده در این کتاب تنها به آخربازی‌هایی اشاره دارد که در آنها طرف قوی‌تر تنها یک سوار دارد (بدون شمارش شاه و پیاده) و این قول را به خوانندگان خود داده است که در کتاب بعدی الگوهایی که در آنها طرف قوی‌تر دو سوار (غیر از وزیر) را نیز ارایه کند که قطعاً محتوای بسیار پیچیده‌تری دارد.