هنر طرح ریزی در شطرنج

کتاب شطرنج : هنر طرح ریزی در شطرنج

تفاوت میان یک استاد بزرگ و یک شطرنج باز معمولی فقط توان فکری نیست، بلکه توئانایی خلق یک طرح است که دستیابی به نتایج آن در ادامه میسر می گردد. استاد بزرگ نیل مک دونالد با نگاهی موشکافانه به بیش از 40 بازی آموزنده انجام شدئه در سی سال گذشته ، تحلیلی عمیق از مفهوم استراتژیک ماورای هر حرکت را ارائه  داده است که همر اه با چگونگی زمینه سازی و اجرای طرح می باشد. با این رویکرد خواننده به شکلی کامل در جریان فرآیند تهیه و اجرای طرح توسط اساتید شطرنج قرار می گیرد. استاد بزرگ نیل مک دونالد بازیکنی ورزیده و با تجربه در عرصه بین المللی است که موفقیت های مختلفی نیز در این حوزه به دست آورده است. ایشان مربی زبده ای هستند که تعدادی از بهترین شطرنج بازان اگلستان را آموزش داده است ؛ یکی از مولفین و نویسندگان با سابقه در حوزه شطرنج که چندین کتاب ماندگار نیز به نام خود تالیف کرده اند

محمد خیرخواه (کانال منابع آموزشی شطرنج) :

موضوع طرح‌ریزی در شطرنج، شاید از دید بسیاری از کسانی که با شطرنج آشنایی کمی دارند و از دور به آن نگاه می‌کنند مقوله‌ای بُغرنج و پیچیده‌ای به نظر رسد که بسیاری از آنان به همین سبب از بازی شطرنج نوعی واهمه ذهنی دارند!

استاد بزرگ انگلیسی، نیل مک دونالد، که قبلاً بیش از 35 کتاب با موضوعات مختلف شطرنجی تهیه و منتشر کرده در این کتاب تلاش کرده، خواننده را با مفهوم واقعی «طرح‌ریزی» در شطرنج آشنا کند و اختلاف میان انواع ابزارهای شیوه‌ی «تفکر شطرنجی» شامل «ارزیابی پوزیسیون»، «محاسبه» و حتی «فرآیند انتخاب حرکت» را با خود «طرح‌ریزی» با کمک موشکافی 36 مثال عملی انتخاب شده و بازنمائی شیوه‌ی «تصمیم‌گیری» در هر حرکت، آشکار کند.

در مقدمه‌ی کتاب ابتدا تلاش شده تعریف دقیقی از واژه‌ی «طرح‌ریزی در شطرنج» به شکل زیر ارایه شود:

تحلیل ویژگی‌های یک وضعیت و محاسبه‌ی تاکتیکی را نباید با طراحی اشتباه گرفت. تحلیل به شما می‌گوید که قادرید رخ را در یک ستون باز قرار دهید، اما به این معنا نیست که می‌توانید از آن به هر نحوی که مایلید استفاده کنید. محاسبه ممکن است ثابت کند که طی دو حرکت می‌توانید اسب را در مکان مناسبی مستقر کنید اما این بدان معنا نیست که با حضور اسب در آن پست بتوانید به بهترین نحو ممکن از آن سود ببرید.

طراحی در حقیقت تجمع پتانسیل نیروها و جای دادن آنها در یک گروه است. بدیهی است که در چنین حالتی مهره‌های شما نیروی بسیار شگرفی پدید می‌آورند که به هیچ وجه قابل قیاس با قدرت انفرادی آنان نیست. به بیان دیگر طراحی همان هماهنگی فعالیت مهره‌های شماست.

بنابراین با توجه به نکات بالا می‌توان گفت که تحلیل به شما می‌گوید رخ را به ستون باز ببرید اما چنین تحلیلی نیازمند طرحی است که با استفاده از آن بتوان از ستون بازِ مذکور به عنوان مثال حمله‌ای را بر علیه شاه حریف سازماندهی نمود. واضح است که چنین امری مستلزم مشارکت سایر نیروها می‌باشد. همین طور ممکن است محاسبه به شما بگوید می‌توانید اسب خود را در یک نقطه‌ی امن مرکزی مستقر نمایید و طراحی در چنین مواقعی می‌گوید: "بسیار عالی است! پس می‌توان از حضور اسب در خانه‌ی امن مرکزی جهت حمایت از سایر نیروها با هدف تضمین امنیت پیاده‌ی رونده جهت رسیدن به وزارت استفاده کرد."

در مواردی طراحی ممکن است با هر دو ایده‌ی ناشی از تحلیل و محاسبه مخالفت کند و بگوید رخ در ستون باز مذکور با توجه به شرایط ویژه‌ی پوزیسیون هیچ سودی در پی ندارد و باید از حضور آن در جناح شاه به منظور حمایت از هجوم پیاده‌ی f سود برد و یا گرچه اسب در خانه‌ی d5 چهره‌ی پر هیبتی به خود گرفته اما لازم است با انتقال آن به c2 از پیاده‌ی رونده حمایت نمود.

ساختار مطالب کتاب بعد از مقدمه به شکل زیر دسته بندی شده است:

بخش اول: ستون‌های حاصل‌خیز
بخش دوم: قطرهای خطرناک
بخش سوم: بهره‌برداری از نقاط ضعف پیاده‌ها
بخش چهارم: امواج خروشان مرکز
بخش پنجم: پیاده‌ها
بخش ششم: حفره‌های مخوف

کتاب با بیان بسیار سلیس و ساده نوشته و ترجمه شده و خواندن آن را به همه شطرنج دوستان کشور که تمایل به آشنایی با مفاهیم پایه اینچنینی دارند توصیه می‌کنم.