تصمیم گیری در لحظات بحرانی

کتاب شطرنج : تصمیم گیری در لحظات بحرانی

در شطرنج درست مثل زندگی، همواره در معرض آزمون های مختلف قرار داریم. در میان دنیایی از انواع کشمکش قرار می گیریم و به همین سبب باید همواره در حالت هوشیار و آماده باش قرار داشته باشیم. باید قادر باشیم ایده های خود را محاسبه کنیم تا از درستی آن ها مطمئن شویم.

در این کتاب تلاش کرده ام تا شیوه ی عملکرد و تصمیم گیری صحیح در پوزیسیون هایی را که تغییرات جدی در مسیر ادامه بازی ایجاد خواهند کرد ارایه نمایم. این نکات به عنوان مرجع مناسب مربیان برای اماده سازی نکات مهم به شکل تمرین برای کلاس یا اردوی آموزشی کاربرد دارند. بازیکنانی که با کتاب اول من « تصمیم گیری در پوزیسیون های بحرانی »  آشنایی قبلی دارند اکنون فرصت دوباره را دارند تا دانسته های خود درباره ی «قواعد نبرد شطرنجی» را بهبود ببخشند.

شیوهای که برای تحلیل پوزیسیون هالی بحرانی ارایه کرده ام نتیجه ی جمع آوری اطلاعات و تجربیات همراه با تجزیه و تحلیل دقیق آن ها در طی سال ها مربیگری و بازی حرفه ای در مسابقات سطح بالا و تبدیل آن ها به مجموعه از قواعد ویژه است که از این پس همه ی ان ها متعلق به شماست.

استاد بزرگ یوسف دورفمان

محمد خیرخواه (کانال منابع آموزشی شطرنج) :

اوضاع شطرنج ایران در سطح جهانی نسبت به 5 الی 6 سال پیش تغییرات چشمگیری داشته و اکنون بسیاری از شطرنجبازان نیرومند و جوان ما در سطوح بالای جهانی کاملاً شناخته شده و مطرح هستند.

اینکه پرهام مقصودلو و علیرضا فیروزجا در سن 21 و 19 سالگی چگونه توانسته‌اند حداکثر قابلیت‌های خویش را در عمل به نمایش درآورند و موفقیت‌های خیره‌کننده در برابر سوپر استادهای بزرگ دنیا داشته باشد، احتمالاً پرسش ذهن بسیاری از شطرنجبازان نوجوان کشور است

به یقین یکی از دلایل عمده‌ی این موفقیت تمرین هدفمند و مستمر ایشان است که با انگیزه‌ی زیاد برای کسب مدارج بالاتر و موفقیت‌های بیشتر همراه شده است.

◽️اما همه ما خوب می‌دانیم که تمرین بدون توجه و دقت به ریزه‌کاری‌ها و مهارت‌های تکنیکی، تاکتیکی و به‌ویژه استراتژیک به‌جایی نخواهد رسید و هستند دوستان شطرنجبازی که به‌رغم توانائی‌های بالقوه و خوب شطرنجی حتی با گذشت بیش از 30 سال تمرین و بازی مداوم ولی بدون برنامه، موفقیت قابل‌توجهی کسب نکرده‌اند!

از سوی دیگر در طول تاریخ بسیاری از خِبرگان تلاش کرده‌اند تا اسرار این بازی فکری و خردمندانه را کشف و «نسخه‌ی عمومی» برای آن بپیچند و به‌رغم آنکه اغلب در این راه موفق نبوده‌اند اما در این میان دست‌کم بهانه‌ و عاملی برای رشد و شناخت جنبه‌های مختلف این بازی زیبا شده‌اند. اشاره به نام مورفی، اشتاینیتز، نیمزوویچ، بلومنفلد، رومانوفسکی، باتوینیک، زایتسف، شاشین، دوورتسکی و بسیاری دیگر از قهرمانان و تئوریسین‌های معروف دنیای شطرنج یادآور این کوشش شگرف هستند.

استاد بزرگ روس (ذاتاً اهل اکراین است) یوسیف دورفمان، که خود بازیکنی بسیار نیرومند بوده و در بسیاری از مسابقات قهرمانی شطرنج شوروی شرکت داشته و با بزرگان متعددی بازی کرده است، یکی از مربیان دقیق، تیزبین و با تجربه‌ی شطرنج است. او در جریان مربیگری خویش به نکاتی توجه کرده که قبلاً از زاویه دیگری به آنها توجه می‌شده و توانسته ایده‌ها و نگاه نوین خویش را به شکلی سازمان یافته و در قالب «شیوه‌نامه‌ی کلی» درآورده تا شاگردانش به راحتی بتوانند از این دستورالعمل مفید و کاربردی استفاده کرده و به نوعی تجارب خویش را به نحو مطلوب به ایشان منتقل کند.

دورفمان در دو کتاب خود به موضوعات مهم زیر اشاره می‌کند:

1) ارزیابی صحیح پوزیسیون و تفکیک پارامترهای استاتیک و دینامیک

2) انتخاب نوع حرکت کاندیدا و تعیین لیستی از آنها

3) انتخاب بهترین حرکت و ارایه دلایل مستدل برای این تصمیم

4) تصمیم‌گیری درباره‌ی موضوعات متداول و پاسخ به سوالات مهمی نظیر:

4-1) امنیت شاه چه معنایی دارد؟
چه پناه‌گاهی برای شاه «ایمن» است؟ و اصولاً نقش ایمنی شاه در تصمیم‌گیری‌ها و انتخاب حرکت چگونه است؟

4-2) تشخیص زمان مناسب برای تعویض فیل و اسب چگونه است؟ و برای این منظور چه شرایطی باید ایجاد شده باشد؟

4-3) تشخیص شرایط مناسب برای تعویض دو وزیر چگونه است؟ معیارهای تصمیم‌گیری در این مورد چیست؟

4-4) نقش و تقابل زوج همکار (فیل + وزیر) یا (اسب + وزیر) چگونه است؟ در چه شرایطی باید در انتخاب نوع همکاری آنها دقت و وسواس داشته باشیم؟

4-5) معیارهای تصمیم‌گیری برای انتخاب زوج همکار (رُخ + اسب) یا (رُخ + فیل) چگونه است؟

4-6) تشخیص زمان مناسب برای ایجاد دگرگونی در شکل ساختار پیاده چگونه است؟

4-7) شیوه‌ ایجاد و بهره‌برداری صحیح از «پایگاه» و تصمیم‌گیری درباره‌ی نوع سواری که باید در آن نشاند چگونه است؟

در حقیقت موضوعات اشاره شده به‌نظر دقیقاً همان نکات مهمی هستند که در هر بازی، شطرنجباز مستقیماً درباره‌ی آنها باید «تصمیم‌گیری» کند و شاید مهمترین زیبائی شطرنج در انتخاب «بهترین تصمیمات» در همین مراحل باشد.
نتیجه‌ی این تصمیم‌گیری‌های صحیح است که در نهایت منجر به پیروزی یا شکست وی خواهد شد.

مطالعه‌ی این دو کتاب بیشتر برای شطرنجبازانی که قصد ورود به دنیای حرفه‌ای دارند جذابیت بیشتر خواهد داشت و نکات اشاره شده در آنها بینش نوینی درباره‌ی اتفاقات صحنه‌ی نبرد ایجاد خواهد کرد و این خود عاملی برای تحریک «خلاقیت شطرنجباز» و نگاه نوین او به این بازی خردمندانه، شکوفائی «ایده پردازی» شده و کمک به تقویت «منطق و خرد شطرنجی» او خواهد کرد.