کارپف از زبان کارپف

محمد خیرخواه (کانال منابع آموزشی شطرنج) :

«کارپف از زبان کارپف» نگاهی روشنگرانه به ذهن و ساختار یکی از قهرمانان بزرگ شطرنج را پیش روی ما می‌گذارد. او به‌رغم موقعیتش به‌عنوان یک ستاره، پیشامدها و مشکلاتش در کاغذبازی مقامات شوروی سابق را شرح می‌دهد.

چیزی که به‌طور خاص عجیب‌وغریب به‌نظر می‌رسد داستان‌های او درباره‌ی رفتاری است که حریف‌های بزرگ او نظیر ویکتور کورچنوی، بوریس اسپاسکی و بابی فیشر و به ویژه گری کاسپاروف برای کسب برتری روانی نسبت به حریف انجام می‌دهند. نظیر استخدام فراروانشناس یا شرکت در مراسم جادوگری.

در جائی دیگر چنین می‌نویسد:

نمی‌دانم فیشر چه احساسی در این باره داشته اما این که ما هیچ وقت در رویاروئی قهرمانی جهان با هم بازی نکردیم را باخت بزرگی می‌دانم.

طبیعتاً زمانی که ماکس اُیوه حلقه‌‌ی گل و تاج شطرنج را به‌عنوان قهرمان جهان روی سرم گذاشت، خوشحال بودم. مثل هر شطرنجباز دیگری سال‌ها رویای این لحظه را در سرم پرورانده بودم. اما آن تاج گل فاقد مهم‌ترین برگ‌ها بود و آن نشانه‌های مبارزه با مدافع عنوان قهرمانی بابی فیشر بود.

در نوجوانی در رؤیا هم خودم را با فیشر مقایسه نمی‌کردم. اما روی فیشر مطالعه کرده بودم و شیفته‌اش شده بودم. فیشر وقتی هنوز جوان بود، قهرمانی جهان را هدف قرار داده بود و این هدف را با وسواس بیمارگونه‌ای دنبال می‌کرد. معتقدم فیشر از تمام استادان بزرگ قبل و معاصرش در توانائی تولید و فرآوری ایده‌های شطرنجی پیشی گرفته بود. او از شاگردان مکتب قدیم بود؛ به این معنا که به تنهائی کار می‌کرد. این حقیقت آشکار شده که فیشر هیچ دستیار دائمی نداشت و روی عقیده‌ی دیگران تکیه نمی‌کرد. این همان وجه تمایز او از کاسپاروف بود. کاسپاروف مجهز به اندیشه‌های اطرافیانش بود. به نظر من کاسپاروف به ندرت از ایده‌های جدید به صورت فی‌البداهه استفاده می‌کند بلکه روی آنها به عنوان مواد خام کار می‌کند و بعد از آنها بهره‌برداری می‌کند.

فیشر در تنهائی خودش بی همتا بود. او از سنین کم یادگرفت که مستقل کار کند، تا راز شروع بازی را درک کند، برای تورنمنت‌ها آماده شود و روی پوزیسیون‌های ناتمام مطالعه کند.