شطرنج به انگلیسی چه می‌شود؟ (از چترنگ تا چس)

بسیاری از علاقه‌مندان به شطرنج، هنگام جستجو یا مطالعه منابع بین‌المللی، با این سوال مواجه می‌شوند که شطرنج به انگلیسی چه می‌شود؟ پاسخ کوتاه و مستقیم این است: Chess. اما ریشه‌یابی این کلمه و تاریخچه‌ی آن، داستانی جذاب از تکامل یک بازی فکری باستانی را روایت می‌کند.

Chess: معادل جهانی شطرنج

کلمه‌ی Chess امروزه به عنوان معادل استاندارد و شناخته‌شده‌ی شطرنج در زبان انگلیسی و اکثر زبان‌های دنیا مورد استفاده قرار می‌گیرد. گستردگی استفاده از این واژه به حدی است که بسیاری به اشتباه تصور می‌کنند ریشه‌ی بازی شطرنج به مناطق انگلیسی‌زبان بازمی‌گردد، در حالی که تاریخ گواهی دیگری می‌دهد.

از «چترنگ» هندی تا «شطرنج» پارسی

ریشه‌ی اصلی و کهن بازی شطرنج به حدود قرن ششم میلادی و کشور هند بازمی‌گردد. در آن زمان، این بازی با نام چترنگ (Chaturanga) شناخته می‌شد. واژه‌ی «چترنگ» در زبان سانسکریت به معنای «چهار بخش» یا «چهار عضو» است که به چهار بخش اصلی ارتش در آن زمان (پیاده‌نظام، سواره‌نظام، فیل‌ها و ارابه‌ها) اشاره دارد و نمادی از یک نبرد استراتژیک بر روی صفحه‌ی بازی بود.

با گسترش بازی به ایران، نام آن به شطرنج تغییر یافت. این تغییر نام نیز با تحولات و دگرگونی‌هایی در قوانین و مهره‌های بازی همراه بود. شطرنج ایرانی سپس از طریق جهان اسلام به اروپا راه یافت و در هر منطقه با توجه به زبان و فرهنگ محلی، دستخوش تغییراتی در نام و تلفظ شد.

تکامل کلمه: از شاه تا Chess

واژه‌ی Chess در زبان انگلیسی، از طریق زبان‌های اروپایی دیگر، از کلمه‌ی فارسی شطرنج ریشه گرفته است. جالب است بدانید که بخش اول کلمه‌ی شطرنج یعنی «شاه» که اشاره به مهم‌ترین مهره‌ی بازی دارد، در بسیاری از زبان‌ها به شکل‌های مختلف حفظ شده است. به عنوان مثال، کلمه‌ی Checkmate در انگلیسی (کیش و مات) نیز ریشه‌ی فارسی دارد و از «شاه مات» به معنای «شاه درمانده» یا «شاه تسلیم‌شده» گرفته شده است.

در فرآیند انتقال به زبان انگلیسی، کلمه‌ی شطرنج به تدریج به Chess تبدیل شد و امروزه به عنوان نام جهانی این بازی فکری شناخته می‌شود. این تکامل زبانی، خود نشان‌دهنده‌ی مسیر طولانی و پرفراز و نشیب این بازی از زادگاهش در هند تا تبدیل شدن به یک پدیده‌ی جهانی است.

سایر مطالب پیشنهادی :

• آیا کارلسن به ریتینگ 2900 می رسد؟
• آیا مگنوس کارلسن همسر یا نامزد دارد؟
• مگنوس کارلسن چگونه تمرین کرد؟
• آیا شطرنج برای سلامتی مضر است؟
• آیا می توان از شطرنج به عنوان درمان استفاده کرد؟
• آیا اپلیکیشن رایگانی برای یادگیری شطرنج وجود دارد؟
• بهترین راه برای مطالعه شطرنج چیست؟
• یک ریتینگ سریع خوب در lichess چیست؟
• ممنوعیت Lichess چقدر است؟
• چرا ایوانچوک هرگز قهرمان جهان نشد؟