پرفروش ترین‌ ها

اطلاعات

فراهم کننده‌ها

زادگاه شطرنج: سفری به تاریخچه بازی شاهان

شطرنج، این بازی فکری عمیق و پر رمز و راز که میلیون‌ها نفر را در سراسر جهان شیفته خود کرده، ریشه‌هایی کهن دارد و همین قدمت، آن را به موضوعی جذاب برای کاوش‌های تاریخی تبدیل کرده است. در حالی که داستان‌ها و افسانه‌های بسیاری در مورد خاستگاه این بازی وجود دارد، پژوهش‌های تاریخی دو نقطه کلیدی را به عنوان زادگاه احتمالی شطرنج معرفی می‌کنند: هند و ایران.

هند: مهد چاتورانگا

پرطرفدارترین نظریه در مورد زادگاه شطرنج، به هندوستان اشاره دارد. بسیاری بر این باورند که شطرنج در قرن ششم میلادی در شمال غربی هند، تحت نام چاتورانگا (Chaturanga)، متولد شد. چاتورانگا، به معنای "چهار رکن ارتش"، شامل پیاده‌نظام، سواره‌نظام، فیل‌ها و ارابه‌ها (که بعدها به رخ تبدیل شدند) بود و ارتباط مستقیمی با استراتژی‌های نظامی زمان خود داشت.

این بازی به سرعت محبوبیت یافت و از طریق جاده‌های تجاری به سمت غرب، به ویژه به سمت ایران، گسترش پیدا کرد. افسانه‌ای نیز در مورد اختراع چاتورانگا توسط فردی به نام ساسا (Sissa) وجود دارد که پاداش خود را به شکل دانه‌های گندم درخواست کرد: یک دانه در مربع اول، دو دانه در مربع دوم و به همین ترتیب تا مربع ۶۴، که در مجموع به عددی نجومی می‌رسید و نشان از هوش بالای او داشت.

ایران: تکامل و گسترش شطرنج

با ورود چاتورانگا به ایران در دوره ساسانی، این بازی دستخوش تغییر و تحولاتی شد و به نام چترنگ شناخته شد. ایرانیان نقش مهمی در تکامل و گسترش شطرنج ایفا کردند. مفاهیم و اصطلاحاتی مانند "کیش" (shah) به معنای هشدار به شاه و "کیش و مات" (shah mat) به معنای شاه مات شد (که ریشه در عبارت فارسی "شاه مُرد" دارد) در این دوره وارد بازی شد و همچنان در زبان‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

شهنامه فردوسی نیز به ورود شطرنج به ایران از هند و همچنین تغییرات و قواعد جدیدی که ایرانیان به آن افزودند، اشاره دارد. از ایران بود که شطرنج به جهان اسلام، اروپا و سایر نقاط جهان گسترش یافت و در هر منطقه، با تغییرات و قواعدی جدید، به شکلی که امروزه می‌شناسیم، درآمد.

سایر مطالب پیشنهادی :